Organizacja, z której wywodzi się dzisiejsze Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa” powstała w roku 1925. Idee, które legły u podstaw jej powstania są ciągle żywe, a dziś, gdy Polska boryka się z różnorodnymi trudnościami, sięgnięcie do programu tej organizacji nabiera szczególnego znaczenia.
W czasach międzywojennych panie propagowały potrzebę integracji, popularyzacji autorytetów moralnych, odkrywania młodym Polakom mniej znanych kart naszej historii, budowania etosu służby, szacunku dla różnych poglądów, mniejszości narodowych i ich kultur.
Te szczytne hasła znajdowały swój wyraz w programie stowarzyszenia i działalności jego członkiń. Praca w Stowarzyszeniu „Rodzina Wojskowa” było potrzebą i zaszczytem dla żon, matek i córek żołnierzy zawodowych. Organizacja cieszyła się dużym uznaniem i autorytetem w środowisku wojskowym i cywilnym. Była troskliwie pielęgnowana przez ówczesne władze wojskowe. Honorową przewodniczącą S.RW” była Aleksandra Piłsudska, co najlepiej podkreśla znaczenie organizacji w ówczesnym czasie.
Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa” zostało powołane oficjalnie 3 lutego 1925 roku w Warszawie na zebraniu około 300 przedstawicielek środowiska wojskowego, z udziałem marszałka Józefa Piłsudskiego. Postanowiono wtedy, że zasadniczym celem Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa” będzie integracja żon i rodzin – inicjowanie i udzielanie w uzasadnionych przypadkach pomocy ekonomicznej rodzinom wojskowych oraz nawiązywanie i utrzymywanie łączności ideowej, towarzyskiej i kulturalnej środowiska.
Działalnością stowarzyszenia kierowała Rada Naczelna, której przewodniczyły kolejno:
... lata dwudzieste...
W pierwszym okresie, tworzono podwaliny stowarzyszenia. Koła zakładano przede wszystkim w dużych garnizonach. Jako pierwsze powstało koło w Warszawie, wszystkie były rejestrowane w starostwach, na których terenie działały.
O głównych kierunkach działania Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa” decydowały coroczne Walne Zjazdy delegatek. Za najważniejszy uznano wychowanie obywatelskie dzieci i młodzieży. Łączono je z działalnością na rzecz umacniania polskości na terenach przygranicznych. Organizowano przedstawienia teatralne, występy artystyczne, zakładano ochronki i świetlice, do których przekazywano polskie książki.
Drugim ważnym nurtem pracy społecznej była działalność kulturalno-oświatowa i tak, organizowano kursy umiejętnościowe i zawodowe, uczono racjonalnego gospodarowania, zasad zdrowego żywienia i higieny, organizowano zebrania towarzyskie oraz zajęcia z wychowania fizycznego, udzielano bezpłatnych porad prawnych, tworzono kluby, biblioteki i czytelnie.
...lata trzydzieste...
Drugi okres działania stowarzyszenia, charakteryzował się powstawaniem sieci nowych kół, placówek oświatowych, kulturalnych i zdrowotnych, prowadzonych przez stowarzyszenie bądź pozostających pod jego patronatem. Działania stowarzyszenia wspierał korpus oficerski i podoficerski, a także dowództwa jednostek wojskowych.
Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa” cieszyło się uznaniem własnego środowiska i środowiska cywilnego. Pielęgnowało więzi i poczucie tożsamości rodzin wojskowych., tworzyło korzystną atmosferę wokół wojska i spraw obronności kraju.
Przezwyciężenie trudności ekonomicznych kraju, dotykających również rodziny wojskowe stanowiło ważne pole działania organizacji. Decyzją Zjazdu Delegatek w 1927 roku nasze poprzedniczki pomagały w poszukiwaniu pracy zarobkowej, troszczyły się o podwyższenie praktycznych, zawodowych umiejętności kobiet. W tym celu organizowano kursy pisania na maszynie, biurowości, kroju i szycia, robót ręcznych, popularyzowano pracę w ogródkach przydomowych i działkach.
Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa” jako organizacja o celach proobronnych posiadała swój program, uzgodniony z Departamentem Intendentury Wojskowej oraz z Państwowym Urzędem Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, przygotowania kobiet do obrony kraju. Na specjalnych kursach i pogadankach informowano o szkoleniu paramilitarnym kobiet w innych krajach, zapoznawano członkinie ze służbą w Wojsku Polskim i przepisami regulującymi tę służbę w czasie pokoju oraz wojny. Szkolono je w zakresie łączności, obrony przeciwlotniczej, przeciwgazowej, pomocy sanitarnej, uczono strzelania, służby wartowniczej i ratownictwa. Ogółem w latach 1936 – 1937 na 195 kursach dotyczących obrony kraju przeszkolono około 7300 członkiń stowarzyszenia.
Zawirowania wojenne nie ominęły Stowarzyszenia, kobiety wykazały się niezwykłym hartem, uporem, patriotyzmem, nie był to jednak czas na działalność zorganizowaną.
w czasach PRL- u
Od końca wojny działała w środowisku wojskowym, ogólnopolska organizacja kobieca - Liga Kobiet. Najpierw pod nazwą Liga Kobiet Rodzin Wojskowych, później, po 1959 roku, jako Organizacja Rodzin Wojskowych. Mimo silnego zabarwienia ideologicznego, spełniała użyteczną funkcję kontynuując wiele form pracy socjalnej swojej poprzedniczki.
w III. Rzeczpospolitej
Powołane w 1991 roku Stowarzyszenie „Rodzina Wojskowa” nawiązuje do programu przedwojennej poprzedniczki
Celami naszego Stowarzyszenia są:
Dzisiejsze zmiany w Polsce wymagają uzupełnienia, rozszerzenia programu działania organizacji kobiecej w wojsku i stałego dostosowywania form działania do nowo pojawiających się zadań w życiu społecznym.
Marząc o lepszej Polsce, w myśl słów marszałka Piłsudskiego: ?„ Zorganizowane kobiety – to potęga narodu”, chcemy dziś ją współtworzyć.
opracowano na podstawie materiałów kol. Ireny Ciećkowskiej
